Studie- en schooladvies als synthese van het keuzeproces
Het studie- en schoolkeuzeadvies is een synthese van al de persoonlijke informatie van en voor een leerling die jij als leerkracht in samenspraak met hem/haar, diens ouders en je collega’s hebt verzameld gedurende het keuzeproces in de derde graad.
Tijdens dit keuzeproces maak je als leerkracht ook geregeld een tussenstand op, een tussentijdse synthese. Het advies bundelt dus alle inzichten en ervaringen die je van een leerling gedurende zijn of haar hele schoolloopbaan hebt verzameld. Deze informatie kan gaan over het studieaanbod voor, over bepaalde ondersteuningsnoden of opvallende talenten van de desbetreffende leerling. De laatste synthese op het einde van het zesde leerjaar biedt dan een mogelijk toekomstperspectief aan dat steeds in overleg met de leerlingen en hun ouders wordt besproken, zodat het voor niemand een verrassing is.
Binnen dit eerste luik wordt er een verdere opsplitsing gemaakt van drie belangrijke onderdelen binnen het studie- en schooladvies als synthese van het keuzeproces. We geven je binnen elke onderverdeling aan welke tools voor jou als leerkracht een meerwaarde kunnen zijn om in te zetten tijdens dit proces. Deze tools kan je telkens raadplegen in de mindmap aan de rechterkant of in de samenvatting per onderdeel. Tot slot formuleren we nog enkele valkuilen die je als leerkracht zeker niet over het hoofd mag zien.
Advies als deel van het studie- en schoolkeuzeproces
Allereerst is een advies formuleren een deel van het studie- en schoolkeuzeproces. De begeleiding van dat keuzeproces ligt in de handen van de leerkrachten in de derde graad. Zij hebben als taak de leerlingen inzicht te geven in hun interesses en kwaliteiten alsook om hun ouders goed voor te bereiden op die keuze. Begin dit keuzeproces dus tijdig, liefst al van in het vijfde leerjaar. Zorg er hierbij voor dat de ouders goed geïnformeerd zijn over wat je zal doen rond studie- en schoolkeuzeproces en welke plaats het advies daarin heeft/zal krijgen. Verder info over het eigenlijke keuzeproces lees je hier.
Studie en schooladvies:
De volgende twee tools kunnen voor jou als leerkracht in dit subonderdeel een meerwaarde zijn:
- Tijdlijn: Hierin vind je als leerkracht meer info over wanneer je best het keuzeproces opstart alsook welke stappen je hierin kan ondernemen.
- Screeningtool: Het keuzeproces is het werk van het werk van het hele schoolteam. Met deze tool kun je in kaart brengen in welke mate jouw schoolteam betrokken is bij de onderwijsloopbaanbegeleiding van de leerlingen.
Een krachtig studieadvies
Een tweede onderverdeling heeft betrekking tot het formuleren van een krachtig studieadvies. Dit geformuleerde advies is een persoonlijk document en groeidocument dat in interactie met de leerling en ouders verdere vorm krijgt en waar tal van zaken in zitten vervat: rapporten, leerlingendossier …
Het advies moet bijgevolg persoonlijk, duidelijk, helder en met rijke argumenten gestut zijn. Daarbij moet het een brede oriëntatie bevatten waarin je diverse opties aanhaalt bij de studiekeuze en dat in combinatie met de interesses, kwaliteiten en talenten van de leerling en zijn/haar behoeften.
Voor het formuleren van een krachtig studieadvies, kan je als leerkracht beroep doen op de volgende tools:
- Checklist: Deze tool kan je inspireren en ondersteunen om naar een breed studie- en schooladvies te evolueren.
- Sjabloon: Dit sjabloon kan je ondersteunen bij het formuleren van een gedragen studie- en schooladvies, dat in interactie met leerlingen, ouders en je collega’s tot stand is gebracht.
Studieadvies als resultaat van veel interactie
Een derde onderdeel binnen dit thema is het studieadvies als resultaat van veel interactie. Het studieadvies is de monding van een stroom aan informatie, activiteiten, onderzoek naar kwaliteiten, interesses en vaardigheden van de leerling. Leerkrachten van het vijfde en zesde leerjaar werken dan ook het best samen in de laatste fase van dit proces. Overloop dus met het hele (school)team nog eens de evolutie van je leerlingen en schakel hen in bij de begeleiding van het keuzeproces en het sprokkelen van info.
Daarbij is het van belang om in dialoog te gaan met de ouders en leerlingen over hoe het keuzeproces verloopt en wat er hieruit naar voren komt. Zo vermijd je immers misverstanden en/of onduidelijkheden.
Daarenboven ligt de uiteindelijke studie- en schoolkeuze bij de leerling en zijn/haar ouders, terwijl jij en het team louter een begeleidende functie vervullen in dit proces. Echter, onderschat je rol als leerkracht zeker niet. De inschatting van jou en jouw collega’s is soms van grote waarde doordat zij zelf niet altijd even goed op de hoogte zijn van de Vlaamse onderwijsstructuur of de doorstroommogelijkheden na de eerste graad van het secundair onderwijs. Schets dus bij aanvang van het keuzeproces hoe jij dit als leerkracht zal begeleiden en concretiseer het traject dat je zal afleggen met de leerling.
Binnen dit thema kunnen de volgende twee tools jou als leerkracht en team ondersteunen:
- Tijdlijn: Dit document kan je helpen voor een tijdige en duidelijke communicatie met de ouders over het keuzeproces te organiseren.
- Groeidocument: Dit sjabloon biedt je de mogelijkheid om met je leerlingen in gesprek te treden en stil te staan bij hun kwaliteiten en toekomstbeeld.
Valkuilen bij studie- en schooladvies
Als leerkracht kan je te laat of oppervlakkig advies geven of wachten tot ouders zelf het initiatief nemen. Bovendien kunnen je eigen percepties en overtuigingen je onbewust parten spelen. Deze uitdagingen hou je best voor ogen als je met het team de timing van het hele proces bekijkt en wil nadenken over de impliciete ideeën die in je school leven. Verdere info over deze valkuilen.